Będą pieniądze na kulturę

Władze samorządowe mogą pozyskać środki nie tylko na projekty z zakresu transportu czy ochrony środowiska, ale także na projekty z zakresu kultury.

Inwestycje w kulturę w znacznej mierze przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności regionów, nie tylko pod względem turystycznym, ale także inwestycyjnym. To także poprawa wizerunku i promocja polskich regionów na arenie międzynarodowej.

Nowe perspektywy

Mając na uwadze wciąż niezadowalający stan zabytków oraz infrastruktury kultury, a także niskie wydatki publiczne na kulturę i ochronę dziedzictwa kulturowego w Polsce, które według danych na 2004 r. wynoszą 26 euro na mieszkańca i należą do najniższych w Unii Europejskiej, w nowej perspektywie 2007–2013 finansowanie projektów kulturowych będzie możliwe zarówno w ramach programów krajowych, regionalnych, jak i międzynarodowych. Wiele zależy od inicjatywy samorządów.

Na poziomie centralnym samorządy mogą uzyskać największe wsparcie dla kultury z programu „Infrastruktura i środowisko”, w ramach XII priorytetu - Kultura i dziedzictwo kulturowe. Pula do wykorzystania wynosi 576 mln euro. Samorządy będą mogły korzystać z dwóch działań: 12.1 - Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym oraz 12.2 - Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kulturowej o znaczeniu ponadregionalnym.

Nie tylko zabytki

W ramach pierwszego z nich samorządy będą mogły realizować projekty dotyczące rewitalizacji zabytków, dostosowania i dopasowania wnętrz obiektów kultury, adaptacji pomieszczeń na cele kulturowe, a także rozwoju zasobów cyfrowych w dziedzinie kultury oraz tworzenia wirtualnych muzeów. Natomiast z działania 12.2 władze regionów powinny starać się o środki na projekty związane typowo z budową i rozbudową obiektów infrastruktury kulturowej oraz otoczenia zabytków, a także na te, które dotyczą zakupu trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturowej.

Ostatnia z wymienionych inwestycji stanowić może jedynie element projektu realizowanego w ramach tego działania. Zanim jednak samorządy podejmą starania w celu pozyskania środków z tego programu, muszą pamiętać, że z POLiŚ wspierane będą projekty o znaczeniu ponadregionalnym. Dodatkowo ważną informację stanowi fakt, że minimalna wartość projektów w ramach tego priorytetuwynosi 20 mln złotych. Jedynie w przypadku konserwacji zabytków ruchomych, rozwoju zasobów cyfrowych oraz ochrony zabytków przed kradzieżą pułap został obniżony do 4 mln złotych wartości projektu.

Kultura w regionach

Projekty o mniejszej wartości mające znaczenie lokalne mogą uzyskać wsparcie z regionalnych programów operacyjnych. Z przeszło 16 mld euro samorządy województw przeznaczyły na wsparcie projektów z zakresu kultury i dziedzictwa kulturowego prawie 640 mln euro. Najwięcej zamierzają wydać województwa: małopolskie, mazowieckie oraz lubelskie. Władze regionalne będą mogły realizować projekty dotyczące budowy i remontów obiektów kultury i dziedzictwa kulturowego oraz adaptacji na potrzeby muzealne zabytków techniki i architektury, a także innych inwestycji z zakresu infrastruktury kulturalnej.

Dodatkowo będzie można pozyskać środki na poprawę usług kulturalnych w regionach, modernizację zespołów pałacowo-parkowych, renowację zabytkowych budynków sakralnych stanowiących atrakcję turystyczną oraz na budowę ścieżek kulturowo-turystycznych.

Interdyscyplinarny charakter tego sektora powoduje, iż wielokrotnie inwestycje w projekty kulturowe łączone są z turystyką, ochroną środowiska lub występują jako składowe programów rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

Kultura po obu stronach granicy

W kolejnych latach samorządy będą mogły również szukać wsparcia w ramach siedmiu programów transgranicznych europejskiej współpracy terytorialnej oraz dwóch programów w ramach europejskiego instrumentu sąsiedztwa i partnerstwa. Wydatki na kulturę będą stanowiły mniej więcej 10 proc. całkowitego budżetu poszczególnych programów.

Środowiska lokalne będą mogły wspólnie z partnerem zagranicznym realizować inwestycje służące rozwojowi lokalnej kultury, historii i tradycji, a także ochrony dziedzictwa kulturowego, tym samym wzmacniając poczucie tożsamości wśród mieszkańców pogranicza. Projekty będą mogły dotyczyć m. in.: organizacji transgranicznych imprez na rzecz integracji mieszkańców, prezentacji własnego dorobku kulturalnego, wspólnego tworzenia produktów turystycznych, a także zwiększenia atrakcyjności turystycznej pogranicza poprzez wykorzystanie walorów kulturowych oraz przyrodniczych pogranicza. W sumie w latach 2007–2015 polską kulturę zasili ponad 1,1 mld euro. Dzięki tym środkom polskie regiony mają szansę stać się bardziej atrakcyjne, ale wiele zależy od aktywności samorządów.

Władysław Ortyl