Polska na tle nowych państw członkowskich

W końcu czerwca 2007 r. na Malcie odbyło się spotkanie przedstawicieli instytucji zarządzających unijnymi funduszami z dziesięciu państw, które w 2004 r. przystąpiły do Unii Europejskiej oraz Bułgarii i Rumunii. Konferencja umożliwiła wymianę doświadczeń w zakresie dotychczasowego wykorzystania funduszy strukturalnych oraz przygotowania systemu wdrażania i procesu negocjacji narodowych strategicznych ram odniesienia oraz programów operacyjnych na lata 2007–2013. Spotkanie pozwoliło na określenie pozycji Polski w stosunku do innych nowych państw członkowskich w realizacji starej perspektywy i w przygotowaniach do nowej perspektywy finansowej.

Przygotowania do nowej perspektywy2007–2013

Wymiana informacji między uczestnikami pokazała, że Polska jest bardzo zaawansowana w stosunku do innych krajów w przygotowaniach do nowej perspektywy finansowej 2007–2013, zarówno jeśli chodzi o negocjacje programów operacyjnych z KE jak i przygotowanie systemu instytucjonalnego.

Polska w połowie stawki

Jeśli chodzi o wykorzystanie funduszy strukturalnych przyznanych Polsce w perspektywie finansowej 2004–2006 Polska jest w połowie stawki. Zdecydowanie najwyższe tempo absorpcji środków unijnych występuje w Słowenii, gdzie wydatkowano już blisko 80 proc. dostępnych środków. Kolejne pozycje zajmują Węgry, Estonia i Malta, które w analogicznym okresie wydatkowały ok. 50 proc. alokacji. Biorąc pod uwagę wartość dokonanych płatności w stosunku do alokacji Polska zajmuje 6 miejsce wśród nowych krajów członkowskich.

Takie same problemy

Wszystkie nowe kraje członkowskie napotykają na problem związany ze wzrostem cen. W związku z tym, większość projektów niejednokrotnie jest 3–4 krotne nieoszacowana. Dlatego też, podczas spotkania, narodziła się idea wystosowania wspólnego memorandum zainteresowanych państw do KE w tej sprawie. Chodzi przede wszystkim o uzyskanie zgody Komisji Europejskiej na dopuszczenie możliwości modyfikacji zakresu projektów bądź dokończenia inwestycji w ramach programów operacyjnych z perspektywy 2007–2013.

Polska otwarta na partnerów

Wszystkie nowe kraje członkowskie, podobnie jak Polska, rozpoczęły proces powoływania pre-komitetów monitorujących. Jednak Polska jako jedyna posiada w składzie pre-komitetów monitorujących tak szeroką reprezentację partnerów społecznych i gospodarczych. Pozostałe kraje zapraszają partnerów społecznych i gospodarczych do udziału w pracach pre-komitetów monitorujących w bardzo ograniczonym zakresie, nierzadko jako obserwatorów bez prawa do głosowania, pozostawiając decydującą rolę stronie rządowej. Dość ciekawe rozwiązanie zastosowała Łotwa, która partnerów społecznych i gospodarczych uczestniczących w pracach pre-komitetów monitorujących traktuje podobnie jak urzędników państwowych zobowiązując ich do wypełniania oświadczeń majątkowych.

Start programów w tym samym czasie

Większość nowych krajów członkowskich, podobnie jak Polska, planuje rozpisanie pierwszych konkursów z programów 2007–2013 na jesieni br. Wyjątkiem są Węgry, które w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego już rozpoczęły pierwsze postępowania konkursowe, nie czekając na zatwierdzenie programu przez Komisję Europejską.