Przemysław Alexandrowicz: Potrzeba równowagi

Wzmocnienia pozycji rady na szczeblu gminy chcą senatorowie z Komisji Samorządu i Administracji Państwowej. We wrześniu ma powstać specjalna podkomisja, która zajmie się przygotowaniem konkretnych propozycji przepisów. A pomysłów jest wiele.

„Po 2002 roku, kiedy wprowadzone zostały bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów zachwiana została równowaga między organem wykonawczym, a uchwałodawczym” – mówi Przemysław Alexandrowicz, senator PiS, wiceprzewodniczący komisji. Jego zdaniem w przyszłych zmianach nie chodzi jednak o ograniczenie kompetencji wójta, ale o urealnienie funkcji, jakie się stawia przed radą.

Chodzi na przykład o uchwalanie gminnego budżetu. Zdaniem senatorów, obecnie rola radnych sprowadza się do jedynie niewielkich poprawek, a zmienić ten stan mogłoby wydzielenie biur rady z podległych szefom gmin urzędów i stworzenie możliwości zamawiania niezależnych ekspertyz.

„Dopiero w takiej sytuacji możliwe byłyby własne prace nad planem finansowym gminy i zwiększenie merytorycznego udziału radnych w pracach nad uchwałą budżetową” – tłumaczy wiceprzewodniczący komisji. Przypomina, że biuro analiz sejmowych nie podlega premierowi, lecz marszałkowi.

Zmiany dotyczyłyby także absolutorium dla wójtów, burmistrzów i prezydentów. „Jeżeli ma to być faktyczna kontrola wykonania budżetu gminy, należy pozostawić to ekspertom z RIO” – podkreśla Przemysław Alexandrowicz. Jego zdaniem, rada powinna mieć raczej możliwość dokonywania przynajmniej raz w roku oceny pracy burmistrza pod kątem kierunków jego działalności. Konsekwencją negatywnej uchwały w tej sprawie mogłoby być na przykład ograniczenie części kompetencji wójta, lub burmistrza.

Nierozwiązaną kwestią pozostają również trudności z odwołaniem szefa jednostki. Zdaniem parlamentarzystów, obecne rozwiązania stwarzają taką możliwość jedynie formalnie i zmiany powinny objąć przepisy także w tym zakresie. Jednym z pomysłów jest kolejne obniżenie progu ważności przeprowadzonego referendum do połowy biorących udział w wyborze danego organu.